Parodie (par. 2.6.6.)

Suske en Wiske zijn meer dan eens onderwerp geweest van parodie. In 1984 oordeelde de Hoge Raad over een pornografische versie De Glunderende Gluurder. In 2014 oordeelde het Europese Hof van Justitie over een politiek “grapje”. Dat zie je hieronder staan. Links het origineel en rechts de corrupt geachte burgemeester van Gent. Wat moet je daar nou auteursrechtelijk mee? Is het inbreuk, want “verveelvoudiging in gewijzigde vorm” of geldt hier een beperking op het auteursrecht, waardoor zoiets toch mag? Als uitvloeisel van de EG richtlijn van 2001 is de parodie sinds 2004 in art. 18b in de AW opgenomen..

Het Vlaams Belang deelt op de nieuwjaarsreceptie een kalender uit in Gent. Waar op het originele Suske en Wiske album Lambiek staat afgebeeld met een soort rugzakhelikopter, geld strooiend naar het volk beneden, is deze in de parodie vervangen door burgemeester Daniël Termont. En het volk in kwestie bestaat uit gesluierde en bebaarde personen.

Begrippen in beeld

De auteursrechthebbende is not amused, en stelt dat er sprake is van auteursrechtinbreuk. Het HvJEU stelt in 2014 de volgende eisen aan een parodie, die als verweer wordt gevoerd:

• enerzijds, een bestaand werk wordt nagebootst doch met duidelijke verschillen met het bestaande werk en,
• anderzijds, er wordt aan humor gedaan of de spot wordt gedreven.

Maar het is niet nodig dat de parodie

• een ander eigen oorspronkelijk karakter vertoont dan louter duidelijke verschillen met het geparodieerde oorspronkelijke werk,
• redelijkerwijze aan een andere persoon dan de auteur van het oorspronkelijke werk zelf kan worden toegeschreven,
• betrekking heeft op het oorspronkelijke werk zelf
• de bron van het geparodieerde werk vermeldt.

De rechter moet van het HvJEU een rechtvaardig evenwicht in acht nemen tussen, enerzijds, de belangen en rechten van de [makers van beschermde werken] en, anderzijds, de vrije meningsuiting van de gebruiker van een beschermd werk die zich beroept op de beperking ten aanzien van de parodie. Daarbij speelt in casu het feit dat de erven Vandersteen er in beginsel een rechtmatig belang bij hebben dat het beschermde werk (de Suske en Wiske strip) niet met een discriminerende boodschap wordt geassocieerd. Dat is precies wat de erven Vandersteen hadden gesteld en het Hof steunt hen daarin dus. Lees hier het arrest.